Türkiye’de Muhasebe Eğitimi
Türkiye’de muhasebe eğitimi lise düzeyinde meslek liselerinde, üniversitelerde lisans düzeyinde fakültelerde ve ön lisans düzeyinde meslek yüksekokullarında verilmektedir. Ayrıca, bazı üniversitelerde lisansüstü düzeyde (yüksek lisans ve doktora) muhasebe eğitimi de verilmektedir.
Muhasebe mesleği çok kapsamlı bir meslektir. Kendi içinde; Yeminli Mali Müşavir, Serbest Muhasebeci, Mali Müşavir, Muhasebe Müdürü, Muhasebe Uzmanı ve Muhasebe elemanı gibi bölümlere ayrılmıştır. Her meslek grubunun farklı görev ve sorumlulukları vardır. Bunlar:
Yeminli Mali Müşavir (YMM): Serbest muhasebeci mali müşavirlerin yaptığı danışmanlık ve denetim faaliyetlerinin yanı sıra, tasdik işlemlerini de yapma yetkisine sahiptir. Tasdik faaliyeti özellikle vergi beyannameleri, ekleri ve mali tabloları ile ilgili olarak gerçekleştirilir. Bu nedenle YMM’ler muhasebe ile ilgili defter tutamazlar. Muhasebe bürosu açamazlar ve muhasebe bürolarına ortak olamazlar. Bu işleri sadece SMMM’ler yapabilir. Yeminli mali müşavir olabilmek için en az 10 yıl serbest muhasebeci mali müşavir olarak çalışmış ve mesleki sınavı geçmiş olmanız gerekir.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM): Konusu, serbest muhasebecilerin tüm faaliyetlerini yürütebilme yeteneği ile birlikte; Şirketler için muhasebe sistemleri kurmak ve geliştirmek, finans ve mali mevzuat konularında danışmanlık yapmaktır. Mali tabloları, raporları ve beyannameleri düzenlemesinin yanında, bilirkişilik de yapabilir. Serbest muhasebeci mali müşavir olabilmek için; Hukuk, iktisat, finans, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyaset bilimi dallarından birinde 4 yıllık üniversite eğitimini tamamlayanlar, 3 yıllık muhasebe eğitiminin yanı sıra mesleki sınavı da geçmiş olmalıdır.
Muhasebe Uzmanı: Muhasebe uzmanı, şirkette gerçekleşen tüm finansal işlemlerin takibinden sorumludur. İşletmenin finansal faaliyetlerini işlemek, finansal bilgileri kaydetmek, kredi verenler, müşteriler ve tedarikçilerle iletişim kurmak ve diğer muhasebe işlemlerini gerçekleştirmekle yükümlüdür.
Muhasebe Elemanı: Muhasebe elemanı, muhasebe departmanlarında görev alan şirket politikaları ve ihtiyaçları doğrultusunda muhasebe işlemlerini gerçekleştiren ara elemanlardır. Mali işlemlerden sorumludurlar. Fatura, çek, senet ve banka hesaplarının takibini sağlarlar. Vergi dairesi ve sosyal güvenlik kurumları gibi devlet kurumlarında ve çalıştıkları kurum bünyesinde yapılacak işlemleri yürütürler.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Genel olarak; muhasebeciler, ofis ortamında ve oturarak görev yaparlar. Çalışma koşulları düzenlidir. Kişi çalışırken, zaman zaman işletme sahipleriyle, vergi daireleri personeliyle, Sosyal Sigortalar kurumu personeliyle, bağlı olduğu meslek kuruluşlarıyla ve meslektaşlarıyla etkileşim halindedir.
Kamu ve özel kurumların muhasebe departmanlarında, muhasebe bürolarında ve mali müşavirlik alanlarında çalışma imkânına sahiptir. Genellikle çalışmaya başladığınızda muhasebe elemanı veya muhasebe uzman yardımcısı olarak çalışmaya başlarsınız (bu şirkete göre değişir). Daha sonrasında muhasebe sorumlusu ve müdürlüğüne kadar yükselebilirler. Ayrıca uygun eğitim ve staj koşullarını tamamladıktan sonra sınavı geçmeleri halinde kendi muhasebe bürolarını bile açabilirler.
Kariyer. Net’e, Kasım 2020 tarihi itibariyle 7583 kişinin muhasebe kariyerinde girdiği veriler ışığında;
Muhasebe Müdürü, 78.000 TL ortalama yıllık maaş ve 117.240 TL ile en yüksek yıllık maaş almaktadır. Muhasebe Uzmanı, 48.960 TL ortalama yıllık maaş ve 66.360 TL ile en yüksek yıllık maaş almaktadır. Muhasebe elemanları, 35.160 TL ortalama yıllık maaş ve 43.440 TL ile en yüksek maaş almaktadır. Maaş aralıkları şirketlere ve çalışanların kariyerlerindeki sorumlulukları ve becerilerine göre değişiklik göstermektedir.
Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir ankette öğrencilerin muhasebe mesleği seçimini etkileyen faktörler aşağıdaki gibidir:
Öğrenciler muhasebe mesleğini sorumluluk gerektiren bir meslek olması, disiplinli ve düzenli çalışma gerektiren bir meslek olması, hareketli ve dinamik bir meslek olması, sayısal verilerle uğraşmayı sevdiğim için, her sektörde iş bulma fırsatım ve mesleğin her zaman geçerli olacağı düşüncesi gibi nedenlerle muhasebe mesleğini seçmek istediklerini belirtmişlerdir.
En Sık kullanılan Muhasebe Programları
Geçmişte tüm muhasebe işlemleri klasik yöntemlerle yapılıyordu. Ancak zamanla teknoloji gelişti ve muhasebe işlerinin kayıtlarını kâğıt üzerinde tutmak yerine bütün kayıtlar bilgisayarlarda tutulmaya başlandı. Günümüzde birçok muhasebe işlemi paket muhasebe programları üzerinden yapılmaktadır.
Ön muhasebe Programları: Ön muhasebe programları, bir kuruluşun faturalarını, gelirlerini, giderlerini ve cari hesaplarını izlemek için kullanılabilen sınırlı özelliklere sahip bir programlardır. Bu programlardan bazıları web tabanlıdır ve bazıları masaüstü programlarıdır. Ön muhasebe programları ücretli ve ücretsiz sürümleri mevcuttur. Bunlardan başlıcaları; Akınsoft OctoPlus, Aymet, Bilsoft, Datasoft, Organizma ve Turquaz vb. programlarıdır.
Ticari ve Mali Müşavir Muhasebe Programları: Ön muhasebe programlarına göre kapsamlı özelliklere sahip olan bu programlar, modülerler ve ek paketlerle geliştirilebilmektedir. Ticari ve mali müşavir muhasebe programları, ön muhasebe programlarında bulunmayan genel muhasebe, beyanname, BA-BS, bordro ve defter gibi özellikleri içerebileceği gibi ihtiyaç duyulan diğer ek özelliklere sahip olabilmektedir. Bunlar; ETA, Logo, Luca, Mikro ve Zirve vb. programlarıdır.
ERP Muhasebe Programları: ERP (Enterprise Resource Planning) veya Kurumsal Kaynak Planlaması programları, bir işletmenin muhasebe ihtiyaçlarının dışında üretim, satış ve insan kaynakları gibi işletmenin ihtiyaç duyduğu tüm takip ihtiyacına kapsamlı olarak yanıt verebilen programlardır. Bunlar; Avakoza, CPM, Netsis, SAP, Set ve Vera ERP vb. programlarıdır.
Özel Muhasebe Programları: Sıfırdan veya modüller yardımıyla işletmenin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanan özel olarak tasarlanan muhasebe programlarıdır. Bazı iş kollarında hizmet veren firmaların ihtiyaçlarını yukarıda yer verdiğimiz yazılımlar görmeyebilir. Bu gibi durumlarda özel muhasebe programları tasarlatarak kullanabilirler.
Önceki yazı; Muhasebe Mesleği -Bölüm 1
Daha Fazlası için; Bullekon
